70% lượng bụi trong sản xuất công nghiệp là chất dễ cháy. Các vụ nổ xảy ra do sự tích tụ bụi thường xuyên xảy ra nhiều nơi. Hầu hết các quốc gia đều có những quy định cụ thể liên quan đến việc xử lý bụi trong các nhà xưởng sản xuất, khu công nghiệp để đảm bảo môi trường làm việc an toàn cho người lao động cũng như giảm thiểu ô nhiễm môi trường và nguy cơ cháy nổ.
Các yếu tố dẫn đến cháy nổ do bụi gây ra
Để một vụ cháy nổ bụi xảy ra, chúng cần đến 3 điều kiện đồng thời xảy ra, bao gồm:
- Sự tích tụ đủ lớn của bụi dễ cháy
- Môi trường có đủ oxy
- Nguồn sản sinh lửa đủ mạnh
Khi cả 3 điều kiện trên kết hợp, sẽ xảy ra cháy và sau đó là nổ nếu quá trình cháy diễn ra trong môi trường kín như trong phòng, toà nhà.
Các loại bụi và mối nguy hiểm của chúng
Hầu hết các loại bụi dễ cháy chia thành 3 loại:
- Vật liệu hữu cơ tự nhiên (bột mì, vải, gỗ, than đá, đường,…)
- Vật liệu hữu cơ tổng hộp ( nhựa, chất màu hữu cơ, hoá chất tổng hợp, thuốc trừ sâu,…)
- Kim loại (bụi sắt, nhôm, kẽm, magie, titan,…)
Tính dễ bắt lửa hoặc tốc độ diễn ra quá trình đốt cháy có thể thay đổi tuỳ theo từng loại bụi khác nhau.
Cách xác định và kiểm soát khả năng cháy nổ của bụi
Nắm được các thông số để xác định khả năng cháy nổ của bụi là cần thiết để loại bỏ các nguồn bắt lửa và hạn chế ảnh hưởng của cháy nổ, đồng thời giảm thiểu thương tích khi xảy ra cháy nổ.
Một số thông số xác định đặc tính cháy nổ của bụi dễ cháy:
- Kst
- Pmax
- MIT
Chỉ số nổ Kst và Pmax:
Khả năng cháy nổ của bụi được đo bằng 2 chỉ số là áp suất khử cháy tối đa (Pmax) và tốc độ tăng áp suất tối đa chuẩn hoá (Kst).
Chỉ số Kst đo lường mức độ phá huỷ của một loại bột nhất định sau khi vụ nổ bất đầu. Nó tương đương với mức tăng áp suất tối đa trong môi trường trong điều kiện cháy nổ và được đo bằng bar.m/giây. Giá trị Kst càng cao thì mức độ nghiêm trọng của vụ nổ bụi càng lớn.
Bụi dễ cháy được phân thành 4 loại theo chỉ số Kst là St0, St1, St2,St3. Mức độ nghiêm trọng của vụ nổ tăng dần lên theo từng cấp.
Vật liệu có nguy cơ nổ bằng 0 (Kst=0) thuộc cấp St0.
|
Lớp bụi |
Giá trị Kst |
Loại nổ |
|
St0 |
0 |
Không nổ |
|
St1 |
1 đến 200 |
Nổ yếu |
|
St2 |
201 đến 300 |
Nổ mạnh |
|
St3 |
> 300 |
Nổ rất mạnh |
Ví dụ: Bột nhôm có chỉ số Kst=620 thuộc cấp St3, lúa mì thuộc St1 với chỉ số Kst=112, thuốc lá cũng thuộc St1 nhưng Kst=12.
Chỉ số Pmax được sử dụng để tính toán mức độ thiệt hại mà bụi có thể gây ra trong môi trường đóng. Nó được đo bằng cách tăng nồng độ bụi bên trong buồng kín và đo áp suất của vụ nổ cho đến khi đạt mức tối đa (để xác định mức thiệt hại lớn nhất có thể xảy ra)
Chỉ số MIT - Nhiệt độ cháy
Nếu đám bụi tiếp xúc với bề mặt nóng, nó có thể tự bốc cháy và phát nổ. Chỉ số nhiệt độ cháy tối thiểu MIT cho biết nhiệt độ tối thiểu mà tại đó một bề mặt nóng lên và bốc cháy đám bụi hoặc lớp bụi tiếp xúc với nó.
Việc nắm được nhiệt độ cháy tối thiểu là rất quan trọng để tránh phát nổ do bụi khi tiếp xúc với bề mặt nóng. Nhiệt độ hoạt động tối đa thường được giới ở 2/3 MIT nhằm đảm bảo an toàn.
Ví dụ: Một loại bụi có MIT=450oC, sẽ yêu cầu nhiệt độ hoạt động tối đa là 300oC, cho biên độ an toàn là 150 oC.
|
Vật chất |
MIT |
|
Bột mì |
490 ° C |
|
Bụi than |
Không bắt lửa lên đến 850 ° C |
|
Bột nhôm |
650 ° C |
Các thiết bị như máy hút bụi công nghiệp, máy móc, thiết bị chế biến tiếp xúc với bụi dễ cháy phải được thiết kế sao cho chống rò rỉ, giảm thiểu phát tán bụi vào khu vực làm việc để đảm bảo an toàn tối đa.
GIẢI PHÁP MÁY HÚT BỤI CÔNG NGHIỆP CHO BỤI DỄ CHÁY NỔ
Để ngăn ngừa tình trạng bụi cháy nổ xảy ra, giải pháp cần phải áp dụng là vệ sinh sạch sẽ không gian làm việc, loại bỏ nguồn gây cháy, đồng thời sử dụng máy hút bụi công nghiệp thu gom tối đa lượng bụi tích tụ.
Bụi tích tụ trên bề mặt làm việc phải được loại bỏ bằng cách làm sạch thường xuyên. Các khu vực hoặc thiết bị có khả năng cháy nổ phải được thiết kế để thu gom bụi một cách an toàn bằng máy hút bụi công nghiệp chống cháy nổ.
PACIFIC-VIETNAM: Nhà cung cấp các giải pháp đa dạng máy hút bụi công nghiệp chống cháy nổ phù hợp với nhu cầu của từng khách hàng.
Máy hút bụi công nghiệp chống cháy nổ, chứng nhận ATEX
Máy hút bụi công nghiệp được ATEX chứng nhận phải tuân theo một số tính năng mang tính xây dựng để ngăn chặn mọi nguồn phát lửa. Máy hút bụi phải ngăn chặn sự hình thành của tĩnh điện và mục tiêu này có thể đạt được bằng cách chọn các phương án mang tính xây dựng như tiếp đất, bộ lọc chống tĩnh điện, phụ kiện để hút vật liệu dẫn điện, động cơ cụ thể và được chứng nhận để tránh quá nóng. Máy hút bụi công nghiệp ATEX được xây dựng để hoạt động tuân thủ đầy đủ các quy định ATEX có hiệu lực, bằng cách đảm bảo an toàn vận hành tối đa.
PACIFIC-VIETNAM: Cung cấp các dòng máy hút bụi công nghiệp chống cháy nổ, bao gồm:
- Máy hút bụi công nghiệp được chứng nhận ATEX 22- Atex II 3D: Ứng dụng cho bụi rủi ro thấp. Sử dụng ở những khu vực có nguy cơ nổ thấp do sự hiện diện của bụi dễ cháy. Bộ lọc lớp chống tĩnh điện M và nối đất theo tiêu chuẩn.
- Máy hút bụi công nghiệp được chứng nhận ATEX 20 bên trong/22 bên ngoài – Atex I/3D: Ứng dụng cho bụi rủi ro trung bình . Sử dụng ở những khu vực có nguy cơ nổ trung bình co bụi dễ cháy. Bộ lọc chống tĩnh điện lớp M, bộ lọc Hepa H14, hộp tiếp đất, thép không gỉ tiêu chuẩn, linh kiện và động cơ được chứng nhận bởi nhà sản xuất. Khoang bên trong của máy hút bụi công nghiệp được chứng nhận Z20.
- Máy hút bụi công nghiệp được chứng nhận ATEX 20 bên trong/21 bên ngoài – Atex 1/2D: Ứng dụng cho bụi rủi ro cao. Máy hút bụi công nghiệp để sử dụng trong các khu vực có nguy cơ nổ cao do sự hiện diện của các thiết bị dễ cháy. Bộ lọc chống tĩnh điện lớp M, bộ lọc HEPA H14, hộp tiếp đất và thép không gỉ tiêu chuẩn, linh kiện và động cơ được chứng nhận bởi nhà sản xuất. Khoang bên trong của máy hút bụi được chứng nhận cho khu vực 20.
- Máy hút bụi công nghiệp được chứng nhận Atex cho vùng 1,2,21,22 – Atex 2GD: Máy hút bụi công nghiệp sử dụng nguồn khí nén, sử dụng trong các khu vực có nguy cơ nổ cao, nơi không có nguồn điện hoặc không được khuyến nghị sử dụng điện. Trang bị bộ lọc chống tĩnh điện M, nối đất và sản xuất bằng thép không gỉ tiêu chuẩn.
- Máy hút bụi công nghiệp được chứng nhận ATEX để xử lý bụi dễ cháy, vật liệu có nhiệt độ cao. Được trang bị hệ thống chất lỏng trơ, máy hút bụi công nghiệp này cho phép hút các loại bụi an toàn, như nhôm, thép, inconal, lithium, tantalum hoặc zirconium. Thùng chứa bao gồm dầu trơ, nhằm mục đích trung hòa tức thời các bụi bị hút.
